maandag 28 april 2014

Kruiden: longkruid

Deze week nog een keer een kruid, omdat deze (longkruid) nu volop in bloei staat. Ik vind het echt een heerlijk plantje die al vroeg bloeit in het voorjaar en daarmee zorgt voor het lentegevoel.

Longkruid (Pulmonaria officinalis)

Uiterlijk
Longkruid wordt ongeveer 30 cm hoog. De onderste bladeren zijn gesteeld, daarboven zitten ze rechtstreeks aan de opstaande stengel. De bladeren zijn eirond met opvallende witte vlekken. Zowel steel als bladeren zijn behaard. De bloemen (maart-mei) zijn trechtervormig, eerst rozerood, later (na de bevruchting) kleuren ze blauw. Deze vaste plant heeft dunne, kruipende wortelstokken.


Gebruikte delen
De bloeiende planten (zonder wortel) en jonge bladeren (maart-mei) en de bladrozetten die verschijnen nadat in juli de bloeistengel verwelkt en verdwijnt (juli-augustus).

Verwerking
Drogen in de open lucht en in de schaduw, de bladeren worden dan zwart.

Werkzame bestanddelen
Slijmstoffen, kiezelzuur, flavonoïden, looistoffen, saponine, calcium, allantoïne, vitamine C.

Toepassing
Longkruid heet niet voor niets longkruid; het helpt bij alle aandoeningen aan de luchtwegen. Zoals verkoudheid, heesheid, hoest, keelontsteking, longkwalen en zelfs tuberculose. Maar ook bij aandoeningen aan de urinewegen, het maag-darmkanaal, aambeien, wonden en huidonzuiverheden.

Gebruik
Zet thee van longkruid door 1 volle theelepel gedroogde bladeren te overgieten met 1 kopje gekookt water. Vijf minuten laten trekken en zoeten met honing. Drink sloksgewijs 2 kopjes per dag.
Longkruid dan je goed mengen met andere hoestkruiden.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Geen bijwerkingen of contra-indicaties bekend.

In de keuken
Longkruid kan je ook als groente verwerken in soep of salade.

Waarvoor ik het gebruik
Ik gebruik het tot nu toe nog niet. Ik heb echter redelijk wat plantjes in de tuin staan en heb daarom nu een bosje te drogen hangen zodat ik het kan gaan gebruiken, met name bij verkoudheid en hoesten.

Volgende week weer een niet-kruiden-blog.
Tot dan. 
Groetjes, Esther

maandag 21 april 2014

Kruiden: de pinksterbloem

Op naar het volgende kruidje. 
Deze week de Pinksterbloem die nu volop bloeit in de weilanden.

Pinksterbloem (Cardamine pratensis)


Uiterlijk
De pinksterbloem kan tot 60 cm hoog worden en heeft een holle ronde stengel. De plant is overblijvend door winterknoppen op of net onder de grond. De onderste stengelbladeren zijn ongesteeld en groeien in een rozet. De bloembladeren zijn lilaroze, vaak met violette aders. De bloeitijd is van april tot juli. De bloem groeit op grasland, in bossen, bermen, moerassen, aan waterkanten en komt algemeen voor. Door de intensieve landbouw zien we de pinksterbloem echter minder vaak dan vroeger.

Gebruikte delen
De bovengrondse plant in de bloeitijd (april – juli).

Verwerking
Ik vind alleen informatie over het gebruik van verse planten, dus plukken en meteen gebruiken.

Werkzame bestanddelen
Mosterdolieglycosiden, vitamine C, bitterstoffen.

Toepassing
Pinksterbloem bevordert de spijsvertering, eetlust en de galproductie, het is bloedzuiverend, het stimuleert de stofwisseling, is urineafdrijvend, wormafdrijvend en werkt tegen scheurbuik en reumatische klachten.

Gebruik
Verse planten (met bloemen en/of zaden) kan je gebruiken in een salade, in kwark, kruidenboter of als voorjaarskuur.
Thee van de pinksterbloem werkt bloedzuiverend. Je kan deze thee maken door 20 gram gesneden bloeiende plant 5 minuten te laten koken in een halve liter water. Laat dit nog 10 minuten trekken.

Waarvoor ik het gebruik
Ik gebruik pinksterbloem nog niet. Het is voor mij een herinnering aan vele fietstochten in mijn kindertijd langs weilanden vol lilaroze pinksterbloemen. Vorig jaar is dit plantje aan komen waaien in onze achtertuin. Voor mij geen onkruid, maar een tastbare herinnering.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Geen bijwerkingen en contra-indicaties bekend.

In de keuken
Goed te gebruiken in salades, maar ook gekookt als groente of toegevoegd in soepen. Je kan er pesto van maken (zie http://plazilla.com/page/4295039995/het-gebruik-en-recepten-van-de-pinksterbloem) of gewoon op je boterham met kaas.

De smaak heeft wat weg van waterkers, mild pittig tot scherp. Misschien toch maar eens proberen.

Groetjes, Esther

maandag 14 april 2014

'Ik kan het alleen!'

De tijd is aangebroken dat ik niet meer mee hoef te fietsen naar school. Ayla wil én kan het alleen.
Het zat er al een tijdje aan te komen. Ze fietst namelijk vaak voor me uit en ik let dan goed op of ze goed uit kijkt, haar hand uitsteekt en dat soort dingen. Ook gaat ze wel eens samen met haar broers naar het schoolplein – om te spelen na schooltijd – of naar het dorp om een boodschapje te doen.
 
Dit is alweer bijna twee jaar geleden
en toen fietste ze al goed
Een paar weken geleden was ik ‘s morgens, gelijk met haar, bezig om mijn schoenen aan te trekken.
‘Waar ga je heen?’ was de vraag.
‘Nergens heen’, want ik had geen plannen en ik dacht dat ze doelde op waar ik vanaf school heen zou gaan.
‘Waarom doe je dan je schoenen aan?’
‘Ik fiets met je mee naar school.’
‘Nou, dat is ook zonde van je tijd!’ Tja, daar kan je het dan mee doen.
De boodschap was wel heel erg duidelijk. Toen wist ik dat de tijd echt genaderd was om haar heel binnenkort alleen te laten fietsen.
Ik heb dit nog ongeveer twee weken uitgesteld waarin ik nog beter op lette of ze zich veilig gedraagt in het verkeer. En alsof ze het wist: in die tijd fietste ze wel heel snel voor me uit. Zo snel dat ik haar niet eens meer in kon halen.
En ja, het ging goed.
En ja, nu fietst ze dus alleen naar school.
En ja, ze zou ook zelf naar huis kunnen fietsen, want ook dit kan én wil ze.
Maar nee, dit doe ik dus meestal niet.
Waarom? Omdat ik nog wel het contact wil houden met de (voornamelijk) moeders op het schoolplein. Voor speelafspraakjes, maar ook om gewoon van elkaar op de hoogte te blijven, om bereikbaar en zichtbaar te zijn voor die ouders.

Ze kan het dus wel, alleen naar school fietsen en weer terug naar huis. En dat weet ze donders goed, want de eerste week dat ze dit mocht, is ze meteen twee middagen op het schoolplein gaan spelen. Horloge mee voor de tijd en precies op tijd thuis voor het avondeten.
En dan weet je: ook zij wordt groot!

Groetjes, Esther

maandag 7 april 2014

Kruiden: de brandnetel

Al een tijdje neem ik mij voor om regelmatig een kruid, een plant of een gewas uit te zoeken. Om zo te leren wat het nut is van deze plant en dan vooral hoe ik (of heel algemeen: men) deze plant nuttig kan gebruiken.
Omdat ik mijn blog vaak combineer met wat mij bezighoud, wil ik dit nu ook combineren. Daarom in ieder geval deze week een kruidenblog en er volgen er vast nog meer.

Deze week: de brandnetel

Een prikkelige plant die de meesten kennen van zijn brandharen. De brandnetel heeft echter nog veel meer te bieden.

Uiterlijk
De brandnetel komt algemeen voor en kan tot 1,5 meter hoog worden. Het is een overblijvende plant met rechtopstaande vierkante stengels, de bladeren staan tegenover elkaar. Het blad is eirond met puntig uiteinde, grof gezaagd en behaard. Die haren zijn bij iedereen bekend om de brandende jeuk die ze veroorzaken.
Bloemen verschijnen in juni tot de herfst en zijn groen en onopvallend, in lange gesteelde pluimen.
De wortels zijn geel, sterk vertakt en kruipend. Een echte woekeraar.


Gebruikte delen
Veelal worden de jonge planten en bladeren gebruikt. Deze kan je het hele jaar plukken, maar in het voorjaar zit de meeste kracht in het blad. Ook de wortels zijn bruikbaar, deze kan je in september en oktober verzamelen.

Verwerking
Bij voorkeur de bladeren/toppen dus in het voorjaar plukken, wanneer de bladeren nog duidelijk fris zijn. Meteen verwerken of drogen om later thee van te maken. De gedroogde bladeren in een glazen pot bewaren.

Werkzame bestanddelen
Histamine, acetylcholine, mierenzuur (brandharen), flavonoïden, looistoffen, vitamine C, chorofyl en mineralen (ijzer, mangaan, magnesium, kalk en kalium).

Toepassing
Brandnetel kan je gebruiken bij reumatische klachten, jicht, nier- en blaasontsteking, nier- en blaasstenen, prostaatproblemen, maag- en darmklachten, huidziekten, bloedarmoede. Brandnetel heeft een bloed reinigende werking. Daarom geschikt als voorjaarskuur om de giftige stoffen uit ons lichaam af te voeren. Het hoge ijzergehalte werkt reinigend en versterkend.
In wijn gekookte brandnetelwortel zou werken als haargroeimiddel.

Gebruik

Brandnetelthee maak je door 2 theelepels gedroogde brandnetel te overgieten met een kopje gekookt water. Of een handvol vers blad laten een kwartier laten trekken in een theepot. Drink 2-3 kopjes per dag.

Waarvoor ik het gebruik
Tegenwoordig heb ik standaard een glazen pot staan met gedroogde brandnetel. Dit gebruik ik om thee van te zetten, bijvoorbeeld als ik merk dat mijn buik al een tijdje van slag is of als ik gewoon wat futloos ben in het voorjaar en ik het gevoel heb dat mijn lichaam wel een extra hulpje kan gebruiken. Brandnetel puur vind ik niet zo lekker als thee, dus vaak combineer ik dit met citroenmelisse, munt en/of citroenverbena.
In het voorjaar, wanneer de nieuwe loten van de brandnetels zich laten zien, probeer ik een pan brandnetelsoep te maken. Dit jaar is dat voor de derde keer. In porties invriezen en zo heb ik een paar keer een gezond lunchgerecht.
De wortels heb ik nog niet gebruikt. Dit schijnt vooral goed te zijn bij prostaatproblemen en daar heb ik gelukkig geen last van.

Weetje
In de buurt van brandnetels groeit (bijna) altijd wel weegbree, hondsdraf of veldzuring. Heel handig want deze planten helpen tegen het prikken van brandnetels. Dus ben je geprikt door de brandnetel, even naar die andere planten zoeken, een paar blaadjes verkreukelen waardoor het sap vrij komt en dan over de aangedane plek wrijven.
Zodra de bladeren zijn gedroogd of overgoten met gekookt water, dan prikken ze niet meer.

Bijwerkingen en contra-indicaties
Geen bijwerkingen of contra-indicaties bekend.

In de keuken
Brandnetelsoep, heerlijk!
Ook kan je het eten net als spinazie, wel gekookt dan.

Het recept voor brandnetelsoep

Nodig:
-          Twee volle handen met brandnetels, gewassen
-          Scheutje (zonnebloem- of andere) olie
-          1 liter bouillon
-          1 flinke aardappel, geschild en in blokjes
-          1 kleine ui, in stukjes
-          Optioneel: 1 teen knoflook, in kleine stukjes
-          Zout en peper naar smaak
-          Staafmixer

Verhit de olie in de pan, fruit hierin de ui en knoflook.

Doe de brandnetels erbij en laat dit iets slinken. Blus af met de bouillon.
Wanneer het kookt, doe je de aardappel er bij. Zet het vuur laag, maar laat het mengsel wel zachtjes koken met deksel op de pan.

Na een ongeveer een kwartier het geheel pureren met de staafmixer en op smaak brengen met peper en zout.
Eet smakelijk!

Groetjes, Esther